2025 yılında Türk Medeni Kanunu’na göre vasiyetname, bir kişinin ölümünden sonra mal varlığının kimlere ve hangi şartlarla devredileceğini belirleyen tek taraflı bir hukuki işlem olarak tanımlanır. Türkiye’de yaşayan vatandaşların yanı sıra yurt dışında yaşayan Türk vatandaşları ve Mavi Kart sahipleri de vasiyetname düzenleyebilir. Ancak yurtdışında yapılan vasiyetnamelerin Türkiye’de geçerli olabilmesi için uluslararası hukuk kurallarına ve Türk hukukundaki şekil şartlarına uygun olması gerekir.
Bu yazıda, 2025 itibarıyla Türk hukukunda vasiyetnamenin türleri, hazırlanma usulleri, geçerlilik şartları, iptal nedenleri ve yurtdışında düzenlenen vasiyetnamelerin Türkiye’deki geçerliliği ayrıntılı şekilde ele alınmaktadır.
Türk Hukukunda Vasiyetnamenin Tanımı ve Amacı
Vasiyetname, kişinin ölümünden sonra uygulanmak üzere yaptığı bir irade beyanıdır. Bu beyan sayesinde kişi, yasal mirasçıların dışında belirli kişilere mal bırakabilir, bağış yapabilir, vakıf kurabilir veya miras paylaşımını dilediği gibi düzenleyebilir.
Türk Medeni Kanunu’nun 531. maddesi, vasiyetnamenin geçerliliği için belirli şekil şartlarını zorunlu kılar. Bu şartlara uyulmayan vasiyetnameler, mirasçılar tarafından dava yoluyla iptal edilebilir.
Türk Hukukunda Vasiyetname Türleri
Türk Medeni Kanunu’nda üç tür vasiyetname düzenlenmiştir:
1. Resmî Vasiyetname
Resmî vasiyetname, noter, sulh hâkimi veya kanunen yetkili memur tarafından iki tanık huzurunda düzenlenir.
Vasiyetçi beyanını yetkili memura sözlü veya yazılı olarak bildirir.
Memur, beyanı yazıya döker ve hem vasiyetçiye hem tanıklara okur.
Tüm taraflar imzaladıktan sonra vasiyetname resmiyet kazanır.
Bu tür vasiyetname en güvenli yöntemdir çünkü noter tasdikli belge olarak hazırlanır ve kayda alınır.
2. El Yazılı Vasiyetname
El yazılı vasiyetname, tamamen vasiyetçinin kendi el yazısıyla yazılmış, tarih atılmış ve imzalanmış olmalıdır.
Bilgisayar veya daktilo ile yazılamaz.
El yazısıyla düzenlenmiş olsa bile tarih veya imza yoksa geçersiz sayılır.
Genellikle noter tasdiki olmadan hazırlanır, ancak güvenlik için noter huzuruna bırakılabilir.
3. Sözlü Vasiyetname (Olağanüstü Durum Vasiyetnamesi)
Savaş, ölüm tehlikesi, ulaşım engeli veya bulaşıcı hastalık gibi olağanüstü durumlarda, iki tanık önünde sözlü olarak yapılabilir.
Tanıklar, vasiyetçinin beyanını hemen yazıya döker ve imzalar.
Tehlikenin ortadan kalkmasından itibaren 1 ay içinde resmi şekilde yenilenmezse geçersiz hale gelir.
Vasiyetnamenin Geçerlilik Şartları
Vasiyetnamenin geçerli olabilmesi için bazı yasal şartlar vardır:
Vasiyetçi 15 yaşını doldurmuş olmalıdır.
Ayırt etme gücüne (akli olgunluk) sahip olmalıdır.
Vasiyetname şekil şartlarına uygun hazırlanmalıdır.
Baskı, tehdit, aldatma veya hata olmamalıdır.
Vasiyet açık, anlaşılır ve belirli bir amaca yönelik olmalıdır.
Aksi halde vasiyetname, iptal davası veya tenkis davası yoluyla ortadan kaldırılabilir.
Vasiyetnamenin İptal Edilme Nedenleri
Türk hukukuna göre vasiyetname şu durumlarda iptal edilebilir:
Ehliyetsizlik: Vasiyetçinin akli dengesi yerinde değilse, vasiyetname geçersiz sayılır.
Şekil eksikliği: El yazısı yerine yazıcı kullanılması, tanık eksikliği veya tarih bulunmaması.
Hile veya tehdit: Vasiyet iradesi dış baskıyla oluşturulmuşsa.
Kamu düzenine aykırılık: Yasalarla çelişen veya suç unsuru taşıyan beyanlar içeriyorsa.
Yurtdışında Yapılan Vasiyetnamelerin Türk Hukukundaki Durumu
Almanya, Fransa, Hollanda, Belçika, Avusturya gibi ülkelerde yaşayan Türk vatandaşları sıkça vasiyetname düzenlemektedir. Ancak bu belgelerin Türkiye’de geçerli sayılabilmesi için uluslararası özel hukuk kurallarına ve Türk Medeni Kanunu’na uygunluk aranır.
1. Yurtdışında Yapılan Vasiyetnamenin Geçerlilik Şartı
Yurtdışında düzenlenen vasiyetname, aşağıdaki şartlardan birini taşıyorsa Türkiye’de geçerlidir:
Düzenlendiği ülkenin yerel hukukuna uygun şekilde hazırlanmışsa.
Vasiyetçinin vatandaşı olduğu ülkenin (Türkiye’nin) hukukuna uygunsa.
Vasiyetçinin ikamet ettiği ülke hukukuna uygunsa.
Bu kural, Lahey Vasiyetname Biçimi Hakkında Sözleşme (1961) ile belirlenmiştir. Türkiye bu sözleşmeye taraftır; bu nedenle Almanya, Hollanda, Fransa gibi ülkelerde yapılan vasiyetnameler uygun biçimde hazırlanmışsa Türkiye’de geçerliliğini korur.
2. Apostil ve Tercüme Zorunluluğu
Yurtdışında hazırlanan vasiyetnamenin Türkiye’de geçerli olabilmesi için:
Apostil şerhi taşıması gerekir. (Vasiyetnamenin hazırlandığı ülkedeki yetkili makamdan alınır.)
Yeminli tercüman tarafından Türkçeye çevrilmiş olması şarttır.
Türk noterince tasdik edilmesi tavsiye edilir.
3. Almanya’da Yapılan Vasiyetnameler
Almanya’da yapılan vasiyetnameler iki şekilde olabilir:
Eigenhändiges Testament (El yazılı vasiyetname): Vasiyetçi kendi el yazısıyla yazar, tarih atar ve imzalar.
Notarielles Testament (Noter huzurunda vasiyetname): Alman noter tarafından düzenlenir.
Her iki belge türü de apostilli ve yeminli tercümeli olarak Türkiye’de geçerli sayılır. Ancak, taşınmaz mallar Türkiye’de bulunuyorsa Türk tapu mevzuatı uygulanır.
4. Çifte Vatandaşlar ve Mavi Kart Sahipleri
Çifte vatandaşlar, hem Türk hem Almanya gibi başka bir ülke vatandaşı ise, vasiyetnamelerinde hangi ülke hukukunun uygulanacağını açıkça belirtmelidir.
Mavi Kartlı kişiler ise Türk vatandaşlığından çıkmış olsalar da Türkiye’deki malları üzerinde vasiyet düzenleme hakkına sahiptir.
Türkiye’de Yabancı Ülkede Düzenlenen Vasiyetnamenin Açılması
Vasiyetçi öldüğünde, yurtdışında düzenlenen vasiyetname Türkiye’ye gönderilir veya mirasçılar tarafından ibraz edilir.
Belgeler noter veya mahkeme aracılığıyla açılır.
Vasiyetnamenin geçerliliği Sulh Hukuk Mahkemesi tarafından değerlendirilir.
Şekil ve içerik açısından uygunsa, Türkiye’de icra edilir.
Vasiyetnamenin Türkiye’de Uygulanması (İcra Süreci)
Vasiyetçinin ölümüyle birlikte vasiyetname açılır.
Mahkeme veya noter, mirasçıları bilgilendirir.
Vasiyetin hükümleri, miras paylaşımı veya mal devri şeklinde yerine getirilir.
Mirasçılar itiraz ederse, dava açma süresi başlar.
Vasiyetnamede gayrimenkul devri varsa, ilgili tapu müdürlüğünde intikal işlemi yapılır.
Yurtdışında Yapılan Vasiyetnamelerde Dikkat Edilmesi Gerekenler
Vasiyetnamenin tarihli, imzalı ve açık irade beyanı içermesi gerekir.
Her iki ülke hukukuna da uygunluk açısından avukat desteği alınmalıdır.
Apostil ve tercüme işlemleri eksiksiz yapılmalıdır.
Vasiyetnamenin bir nüshası Türkiye’de güvenli bir yerde veya noterlikte saklanmalıdır.
Türkiye’deki mallar (örneğin gayrimenkul) için Türk hukuku uygulanır.
Türkiye’de Vasiyetnamenin İptali veya Değiştirilmesi
Vasiyetçi, dilediği zaman yeni bir vasiyetname düzenleyebilir veya mevcut vasiyetnameyi iptal edebilir.
Yeni vasiyetname, önceki belgeyi otomatik olarak hükümsüz kılar.
Ayrıca noterlikte yazılı beyanla vasiyetname iptal edilebilir.
Vasiyetçi, ölüm anına kadar mal varlığı üzerinde serbestçe tasarruf hakkına sahiptir.
Örnek Uygulama
Almanya’da yaşayan bir Türk vatandaşı, Almanya’daki noterde kendi el yazısıyla imzalı bir vasiyetname düzenler. Vasiyetname apostilli ve yeminli tercümeli olarak Türkiye’ye gönderilir.
Vasiyetçi vefat ettiğinde, Türkiye’deki avukatı belgeyi Sulh Hukuk Mahkemesi’ne sunar. Mahkeme belgeyi açar, geçerliliğini onaylar ve vasiyetname Türkiye’de icra edilir.
Bu durumda hem Almanya’daki hem Türkiye’deki miras malları vasiyet hükümlerine göre paylaştırılır.
Vasiyetname Hazırlarken Yapılan Yaygın Hatalar
El yazısı yerine bilgisayar çıktısı kullanmak
Tanık imzası eksikliği
Tarih belirtilmemesi
Çifte vatandaşlıkta uygulanacak hukukun açıkça yazılmaması
Apostil onayı alınmadan belgeyi Türkiye’ye sunmak
Bu hatalar, vasiyetnamenin geçersiz sayılmasına neden olabilir.
Pratik Tavsiyeler
Vasiyetname mutlaka noter huzurunda hazırlanmalı veya noterde saklanmalıdır.
Yurtdışında hazırlanacaksa iki dilli (Türkçe-Almanca) düzenlenmesi tavsiye edilir.
Türkiye’deki mallar ayrı, yurtdışındaki mallar ayrı vasiyetnamelerle belirlenebilir.
Mirasçıların iletişim bilgileri ve kimlikleri açıkça yazılmalıdır.
