1. Anlaşmanın Amacı ve Neden Önemli?
Almanya ile Türkiye arasında İstisna Akdi Anlaşması (“Türk Firmaları İşçilerinin İstisna Akdi Çerçevesinde İstihdamına İlişkin Anlaşma”) 18 Kasım 1991 tarihinde imzalanmış olup, Türkiye’de yerleşik firmaların Almanya’da yerleşik firmalarla yüklenici (Üretici/Yükümlü) niteliğinde eser sözleşmesi (Werkvertrag/İstisna Akdi) yaparak iş almasını ve bu işin ifası için kendi Türk işçilerini Almanya’ya geçici süreyle götürmesini mümkün kılmaktadır. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı
Bu anlaşma, iki ülke arasındaki işgücü piyasası işbirliğini kurumsallaştırmakta ve Türk firmalarına Almanya pazarına doğrudan erişim olanağı tanımaktadır. kocaersoz.com+1
2025 yılı itibarıyla bu süreç halen geçerlidir ve Türk‐Alman şirket işbirliği açısından stratejik bir avantaj sunmaktadır.
2. “Werkvertrag / İstisna Akdi” Ne Demektir?
Almanca “Werkvertrag”, Türkçeye “Eser sözleşmesi” ya da “İstisna Akdi” olarak çevrilebilir. Bu sözleşme türünde; yüklenici firma bir eser meydana getirmeyi, iş sahibi firma ise bunun karşılığı olarak bedel ödemeyi üstlenir. kocaersoz.com
Türkiye-Almanya bağlamında bu; Türkiye’ye mukim bir yüklenici firma ile Almanya’ya mukim bir işveren firma arasında imzalanan ve işin Almanya’da fiilen yapılacağı bir eser sözleşmesidir. Türk firma, işin yanı sıra kendi işçilerini Almanya’ya götürerek işi gerçekleştirir. almanyaiscihizmetleri.com
Hizmet sözleşmelerinden farkı şudur: hizmet sözleşmesinde sadece hizmetin yapılması söz konusu iken, eser sözleşmesinde belirli bir sonuç/eser icrası yükleniciye aittir. kocaersoz.com
3. Anlaşmanın Kapsamı ve Temel Şartları
3.1 Yıllık Kota
Anlaşma kapsamında Türkiye’ye ayrılan yıllık “istisna akdi‐işçisi” kota sayısı başlangıçta 7.000 kişi olarak belirlenmiştir. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı+1 Bu kota işgücü piyasasına ve işsizlik oranına göre yıllık olarak yeniden düzenlenmektedir. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı
3.2 Çalışma İzni Süresi
Gönderilen işçiler için çalışma izni, işin süresi dikkate alınarak verilmektedir. Anlaşma kapsamında azami süre 2 yıl olarak belirlenmiştir. Belirli şartlarla 3 yıla kadar uzatılabilir. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı+1
3.3 Kimler Yararlanabilir?
Türkiye’de yerleşik bir şirket ile Almanya’da yerleşik bir şirket arasında yapılan istisna akdi sözleşmesi kapsamında. kocaersoz.com+1
İşin Almanya’da icra edilmesi gerekir; üçüncü ülkelerde yapılan hazırlık çalışmaları kapsam dışıdır. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı
İşin konusu, genellikle yüklenici firmaların Almanya’daki şantiye işi, altyapı/üstyapı, montaj, bakım-onarım gibi teknik işlerdir. kocaersoz.com
4. Türkiye’deki Firma İçin Süreç Adımları
4.1 İşin Alınması ve Sözleşme İmzalanması
Türk firma ile Almanya’daki firma arasında iş alınmalı ve “istisna akdi” niteliğinde yüklenici sözleşmesi (Werkvertrag) imzalanmalıdır. İş süresi, iş yeri, maliyet net olarak tanımlanmalıdır. kocaersoz.com
4.2 Kota Başvurusu
Türk firma, Türkiye’deki yetkili kurumlara (örneğin İŞKUR) yıllık kotadan pay almak üzere başvuruda bulunur. Başvuruda iş sözleşmesi örneği, işin maliyeti ve süresi, işveren belgeleri ve firma tescil belgeleri gerekir. Muhasebe News
4.3 Almanya’daki Çalışma İzni ve İşçi Sevki
Alman işveren ve Türk firma ortaklığında gerekli belgelerle Almanya’daki ilgili çalışma kurumuna (Bundesagentur für Arbeit) ön izin başvurusu yapılır. İşçiler için vize, oturma izni işlemleri yürütülür. almanyaiscihizmetleri.com
4.4 SGK & Teminat İşlemleri
Türk işçilerin Almanya’da çalışacağı süre boyunca Türkiye’de ve Almanya’da sosyal güvenlik boyutu ile ilgili AT/1, AT/11 gibi formlar düzenlenir. Teminat yatırımı gerekebilir. Muhasebe News
5. 2025 Güncel Uygulama ve Dikkat Edilecek Hususlar
2025 itibarıyla başvuru belgeleri ve kota kontrolleri daha sıkı yapılmaktadır; ücret maliyeti, adam-ay hesapları ve iş sözleşmelerinin içeriği titizlikle incelenmektedir. Muhasebe News
Sözleşme süresi, işin fiili ifasıyla uyumlu olmalı; aksi halde izin başvurusu reddedilebilir.
İşin yapılacağı Almanya’daki iş yeri adresinin sözleşmede açıkça yer alması, işçinin sadece bu adreste çalışması beklendiği vurgulanmaktadır. kocaersoz.com
Hizmet yerine “eser” niteliği aranmakta; sadece işçi göndermek ya da servis vermek yeterli sayılmayabilir. Eser sonuç odaklı olmalıdır. kocaersoz.com
6. Avantajlar ve Riskler
Avantajlar
Türk firmaları için Almanya pazarıyla doğrudan bağlantı ve yeni iş alma imkânı.
Türk işçiler için yurtdışı çalışma süreci, hem firma için çözüm hem işçi için fırsat.
Türkiye‐Almanya ekonomik işbirliğinin resmi çerçevede yürütülmesi.
Riskler
Sözleşme kriterlerine uymamak, işçinin farklı görevlerde çalıştırılması, fiyat maliyetlerinin üstüne çıkılması risk oluşturur.
Kota limitlerine ve izin sürecine uymama durumunda başvurular reddedilebilir.
İşin üçüncü bir ülkeye yapılması ya da hizmet anlaşması niteliğinde olması halinde anlaşmanın kapsamı dışında kalabilir.
7. Türk Firmaları İçin Pratik Kontrol Listesi
Türk ve Alman firma arasında imzalanmış eser sözleşmesi (Werkvertrag) mevcut mu?
İşin adressi, süresi, maliyeti açıkça yazılmış mı?
Kota başvurusu yapılmış ve onay alınmış mı?
Türk işçiler için vize, oturma izni, SGK teminatı işlemleri tamamlanmış mı?
Almanya’daki iş yeri başka işyerine yönlendirme yapılmayacak şekilde tanımlanmış mı?
İşin niteliği “eser” sözleşmesinin şartlarına uygun mu?
8. Sonuç Değerlendirme
Almanya ile Türkiye arasında imzalanan İstisna Akdi Anlaşması (Werkvertragsverfahren), Türk firmaları için Almanya’da iş alma ve Türk işçileri gönderme noktasında stratejik bir köprü oluşturuyor. 2025 yılında verilecek başvuruların başarısı, sözleşme hazırlığı, kota başvurusu ve işin fiili icrası gibi adımların eksiksiz yürütülmesine bağlı. Her bir adımı dikkatle planlayan firmalar için bu anlaşma hem pazar genişletme hem de yurtdışı iş fırsatı anlamında güçlü bir araç.
