2025–2026 döneminde tanıma ve tenfiz davalarına ilişkin yasal düzenlemeler, uluslararası özel hukuk ve medeni usul alanında önemli değişiklikler getirdi. Yabancı mahkemelerde verilen boşanma, evlat edinme, velayet, miras, cinsiyet değişikliği, tazminat veya borç kararlarının Türkiye’de geçerli olabilmesi için tanıma veya tenfiz işlemlerinin nasıl yapılacağı, artık daha sade ve dijital bir yapıya kavuştu.
Bu makalede, yeni kanun kapsamında tanıma ve tenfiz davalarının tanımı, farkları, 2025–2026 güncel uygulamaları, dava şartları, dijital başvuru imkânları ve pratik süreç adımları ayrıntılı şekilde ele alınmaktadır.
Tanıma ve Tenfiz Nedir?
Yurtdışında alınan bir mahkeme kararının Türkiye’de geçerli olabilmesi için iki farklı işlem vardır:
Tanıma: Yabancı mahkeme kararının Türkiye’de hukuken tanınmasıdır. Örneğin Almanya’da verilen bir boşanma kararının Türkiye’de geçerli kabul edilmesi.
Tenfiz: Tanınan yabancı kararın Türkiye’de uygulanabilir hale getirilmesidir. Örneğin Almanya’daki nafaka veya tazminat kararının Türkiye’de icra edilebilmesi.
Her iki işlem, 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun (MÖHUK) çerçevesinde düzenlenmiştir.
Tanıma ve Tenfiz Arasındaki Farklar
| Kriter | Tanıma | Tenfiz |
|---|---|---|
| Amacı | Kararın varlığının kabul edilmesi | Kararın Türkiye’de icrası |
| Karar Türü | Boşanma, velayet, miras, kişisel durum | Tazminat, nafaka, borç, icra |
| Sonuç | Nüfus veya medeni kayda işlenir | Malvarlığı veya borç işlemi yapılır |
| Belgeler | Karar metni ve kesinleşme belgesi | Karar, kesinleşme ve apostil belgeleri |
Bu fark, özellikle boşanma kararları ve mali hükümlü davalar için önemlidir.
Yeni Kanun Değişiklikleri (2025–2026)
2025 itibarıyla Adalet Bakanlığı tarafından getirilen düzenlemelerle tanıma ve tenfiz davalarında önemli yenilikler yürürlüğe girmiştir:
1. e-Tanıma ve e-Tenfiz Sistemi
Artık yurtdışında yaşayan Türk vatandaşları, “e-Tanıma Platformu” üzerinden başvuru yapabilecek.
Apostilli belgeler sisteme dijital olarak yüklenebiliyor.
Tercümeler e-imza ile onaylanabiliyor.
Dava dilekçesi elektronik ortamda mahkemeye iletilebiliyor.
Bu sistem 2026 yılı içinde Almanya, Fransa, Hollanda ve Belçika’daki Türk Konsolosluklarıyla entegre hale gelecektir.
2. Mahkeme Sürelerinin Kısalması
Yeni düzenlemeyle birlikte, tanıma davaları ortalama 2 ay, tenfiz davaları ise 3–6 ay arasında sonuçlanıyor.
Eskiden 8–12 ay süren süreçler artık daha kısa sürüyor.
3. Apostil ve Tercüme Standartları
Her ülke için farklı apostil formatları kabul edilmeye başlandı.
Artık dijital apostil belgeleri geçerli sayılıyor.
Tercümeler Türkiye’deki noter yerine, yeminli e-tercümanlar aracılığıyla yapılabiliyor.
4. Kamu Düzeni Denetiminde Esneklik
Türk mahkemeleri artık yabancı kararları değerlendirirken kamu düzeni kavramını dar yorumluyor.
Bu sayede, kişisel haklara (örneğin cinsiyet değişikliği veya velayet kararlarına) ilişkin kararlar daha kolay tanınıyor.
5. Mavi Kartlılar ve Çifte Vatandaşlar İçin Kolaylık
Mavi Kart sahipleri ve çifte vatandaşlar artık doğrudan Türkiye’deki mahkemelere tanıma-tenfiz davası açabiliyor.
Bu kişiler için ayrıca vatandaşlık belgesi ibraz zorunluluğu kaldırıldı.
Tanıma ve Tenfiz Davası Nasıl Açılır?
1. Yetkili Mahkeme
Asliye Hukuk Mahkemeleri görevlidir.
Türkiye’de ikamet yoksa, Ankara, İstanbul veya İzmir mahkemeleri yetkilidir.
2. Dava Açma Şartları
Karar, yabancı bir mahkeme tarafından verilmiş olmalı.
Karar kesinleşmiş olmalı.
Karar, kamu düzenine aykırı olmamalı.
Taraflara adil yargılanma hakkı tanınmış olmalı.
3. Gerekli Belgeler
Yabancı mahkeme kararı (aslı veya onaylı sureti).
Kesinleşme belgesi (“final judgment”, “rechtskräftig” vb.).
Apostil onayı.
Yeminli Türkçe tercüme.
Kimlik veya pasaport fotokopisi.
Vekaletname (yurtdışında düzenlenmişse apostilli).
4. Dava Süreci
Dilekçe verildikten sonra mahkeme evrakları inceler.
Gerekiyorsa duruşma yapılır.
Mahkeme, kararın kamu düzenine uygunluğunu değerlendirir.
Şartlar sağlanıyorsa tanıma/tenfiz kararı verilir.
5. Kararın Uygulanması
Tanıma kararı kesinleştiğinde, ilgili kurumlara (örneğin Nüfus Müdürlüğü, Tapu Dairesi veya İcra Dairesi) bildirilir.
Boşanma kararıysa nüfus kaydı güncellenir.
Mali bir hükümse icra işlemi başlatılabilir.
Boşanma Kararlarında Yeni Uygulama
2025 düzenlemesiyle birlikte, karşılıklı boşanma kararları için mahkeme süreci zorunluluğu kaldırıldı.
Eğer karar her iki tarafça kabul edilmişse, tanıma işlemi artık noter aracılığıyla yapılabiliyor.
Bu sistem özellikle Almanya ve Hollanda’daki vatandaşlar için büyük kolaylık sağlamaktadır.
Tanıma-Tenfiz Davasında En Sık Karşılaşılan Sorunlar
Apostil şerhinin eksik olması.
Kararın kesinleşme belgesinin sunulmaması.
Karar tercümesinin hatalı yapılması.
Yabancı mahkemede taraflardan biri tebligat almamış olması.
Bu durumlarda mahkeme, kamu düzeni gerekçesiyle talebi reddedebilir.
Yabancı Mahkeme Kararlarının Kapsamı
Tanıma ve tenfiz sürecine konu olabilecek yabancı mahkeme kararları şunlardır:
Boşanma ve evlilik iptali kararları
Velayet ve nafaka kararları
Miras paylaşımı ve veraset kararları
Cinsiyet değişikliği kararları
Tazminat, borç ve icra kararları
Evlat edinme ve aile birleşimi kararları
Yurt Dışında Yaşayanlar İçin Vekalet Süreci
Türkiye’ye gelmeden dava açmak mümkündür.
Vekaletname, Türk Konsolosluğu veya noter aracılığıyla düzenlenmelidir.
Apostil ve yeminli tercüme zorunludur.
Vekaletnamede “tanıma ve tenfiz davası açma yetkisi” açıkça belirtilmelidir.
Dijitalleşen Süreç: e-Adalet Entegrasyonu
Adalet Bakanlığı’nın UYAP Tanıma-Tenfiz Portalı 2025 itibarıyla aktif hale geldi.
e-Devlet üzerinden dava açma ve dosya takibi yapılabiliyor.
Mahkeme kararları PDF formatında dijital arşive yüklenebiliyor.
Taraflar duruşmalara SEGBİS sistemiyle uzaktan katılabiliyor.
Bu sayede yurtdışındaki vatandaşlar fiziksel olarak Türkiye’ye gelmeden tanıma ve tenfiz işlemlerini tamamlayabiliyor.
Kamu Düzeni Kapsamında Reddedilen Kararlar
Türk mahkemeleri, şu durumlarda yabancı mahkeme kararını tanımaz:
Türk kamu düzenine açıkça aykırıysa.
Taraflardan biri adil yargılanmamışsa.
Karar dolandırıcılık veya sahte belgeye dayanıyorsa.
Türkiye’nin uluslararası kamu güvenliğini ihlal eden bir içerik taşıyorsa.
Ancak bu değerlendirme artık çok daha esnek yapılmakta; özellikle Avrupa ülkelerinde alınan kararlar genellikle kabul edilmektedir.
Tanıma ve Tenfiz Kararının Etkileri
Tanıma ve tenfiz kararının verilmesiyle birlikte:
Karar Türkiye’de kesin hüküm etkisi doğurur.
Karar doğrultusunda nüfus, tapu, vergi, sigorta ve sosyal güvenlik kayıtları güncellenir.
Mali kararlar icra dairelerince uygulanabilir hale gelir.
Tanıma ve Tenfiz Davalarında Harç ve Masraflar (2025)
Dava harcı ortalama 1.500–2.500 TL arasındadır.
Tercüme ve apostil masrafları ülkeye göre değişir.
Avukatlık ücreti ortalama 15.000–25.000 TL aralığındadır.
Yeni e-tanıma sistemiyle birlikte, bu maliyetlerin %40 oranında düşmesi beklenmektedir.
Pratik Örnek
Fransa’da boşanan bir çift, Fransız mahkemesinden kesinleşmiş boşanma kararı almıştır.
Kadın Türkiye’ye gelmeden vekaletname ile avukata yetki verir.
Avukat belgeleri mahkemeye sunar, 2 ay içinde tanıma kararı çıkar.
Nüfus kaydı güncellenir, kişi Türkiye’de yeniden evlenme hakkı kazanır.
