Mahkeme kararlarının icrası, Türkiye’de alacaklıların en çok başvurduğu yollardan biridir. İlama dayalı icra takibi, bir mahkeme kararının kesinleşmesi veya geçici icra edilebilir hale gelmesiyle, hükmün zorla yerine getirilmesini sağlayan özel bir takip türüdür. 2025-2026 yıllarında icra-iflas sisteminde yapılan dijitalleşme adımları, elektronik tebligat zorunluluğu ve yeni düzenlemelerle birlikte bu süreç daha şeffaf ve hızlandırılmış hale gelmiştir.
İlama Dayalı İcra Takibi Nedir?
İlama dayalı icra takibi, bir mahkeme ilamına veya ilam niteliğinde belgeye dayanılarak başlatılan icra türüdür. Alacaklı, mahkeme kararıyla lehine hükmedilen hakkı elde etmek için doğrudan icra dairesine başvurur.
Bu takip türü, İcra ve İflas Kanunu’nun 32 ila 41. maddeleri arasında düzenlenmiştir.
İlamın tanımı: Mahkemelerin kesin hüküm içeren kararlarıdır. Örneğin:
Alacak davası sonunda verilen borç ödeme kararı,
Tahliye kararı,
Nafaka hükmü,
İşe iade kararı gibi hükümler, ilam sayılır.
İlama Dayalı Takibin Şartları
Geçerli bir mahkeme kararı (ilam) bulunmalıdır.
Karar, kesinleşmiş veya geçici olarak icra edilebilir olmalıdır.
Takip konusu hüküm, icra kabiliyetine sahip olmalıdır. (Yani açık, belirli ve uygulanabilir bir hüküm içermelidir.)
Alacaklı, kararı veren mahkemenin yetkili olduğu yargı çevresinde veya borçlunun yerleşim yerinde icra takibi başlatabilir.
İlam Niteliğinde Belgeler
Her mahkeme kararı doğrudan “ilam” sayılmadığı gibi, bazı belgeler mahkeme kararı olmasa da ilam niteliğinde kabul edilir.
İİK m.38’e göre:
Noter senetleri,
Arabuluculuk anlaşma belgeleri,
Hakem kararları,
Sulh anlaşmaları,
İcra mahkemesince onaylanmış nafaka protokolleri,
ilam niteliğinde sayılarak doğrudan takibe konu edilebilir.
Takip Talebi Nasıl Başlatılır?
1. Takip Talebi Dilekçesi
Alacaklı, mahkeme kararına dayanarak icra dairesine “takip talebi” verir. Bu dilekçede:
Kararın verildiği mahkeme, esas ve karar numarası,
Alacak miktarı, faiz oranı,
Borçlunun kimlik bilgileri ve adresi belirtilir.
2. Kararın İcraya Konulması
İlamın aslı veya onaylı sureti icra dairesine sunulur. Eğer karar elektronik ortamda alınmışsa, UYAP sisteminden alınan doğrulamalı e-ilam kullanılabilir.
3. Tebligat
İcra müdürlüğü, borçluya ödeme emri tebliğ eder. Tebligat artık 2025 itibarıyla zorunlu olarak e-tebligat sistemi üzerinden yapılmaktadır.
Gerçek kişiler için e-Devlet adresi,
Tüzel kişiler için KEP (Kayıtlı Elektronik Posta) adresi kullanılmaktadır.
Ödeme Emri ve Borçlunun Süresi
Borçluya gönderilen ödeme emrinde, 7 gün içinde borcun ödenmesi veya itiraz edilmesi gerektiği bildirilir.
Ancak ilama dayalı takipte, borçlu esas borca itiraz edemez, yalnızca:
İlamın yerine getirildiğini,
Borcun ödendiğini,
Zamanaşımına uğradığını,
Takibin ilamın kapsamı dışında olduğunu iddia edebilir.
Zamanaşımı Süresi
İlama dayalı icra takibinde 10 yıllık zamanaşımı uygulanır.
Bu süre, ilamın kesinleştiği tarihten itibaren başlar.
Ancak her icra işlemi (örneğin haciz, ödeme emri gönderimi vb.) zamanaşımını keser ve süre yeniden başlar.
Kesinleşme Şerhi Zorunluluğu
Bazı ilamlar kesinleşmeden icra edilebilir (örneğin nafaka, işçi alacağı gibi).
Ancak genel kural, ilamın kesinleşme şerhi içermesidir.
Kesinleşme şerhi, mahkeme kaleminden alınan “bu karar kesinleşmiştir” ibaresidir.
Elektronik ortamda ise, UYAP kesinleşme durumu üzerinden kontrol yapılır.
Hangi Kararlar Kesinleşmeden İcra Edilebilir?
Nafaka kararları,
İşe iade kararları,
İhtiyati tedbir kararları,
Çocuk teslimine ilişkin kararlar,
Tedbir nafakası kararları,
kesinleşmeden doğrudan icraya konulabilir.
Haciz Aşaması
İlama dayalı takipte borçlu ödemezse, alacaklı doğrudan haciz talep edebilir.
Taşınır, taşınmaz, banka hesabı, maaş ve gelirler haczedilebilir.
2026 itibarıyla “e-haciz genişletilmiş modülü” sayesinde, vergi daireleri, tapu ve bankalarla anlık veri paylaşımı yapılmaktadır.
Haciz işlemleri, İcraNet sistemi üzerinden avukatlarca çevrim içi olarak başlatılabilir.
Faiz Hesaplaması
Mahkeme kararında faiz oranı belirtilmemişse, yasal faiz oranı uygulanır.
2025 yılında yasal faiz oranı yıllık %24, ticari alacaklarda ise %30 seviyesindedir.
Faiz, borcun doğduğu tarihten itibaren işletilir ve tahsil sırasında icra dosyasına eklenir.
İtiraz Edilebilecek Haller
Borçlu, itirazın kaldırılması veya icranın geri bırakılması talebinde bulunabilir.
Ancak bu talepler sınırlıdır:
Kararın zamanaşımına uğraması,
Borcun ödendiğinin ispatı,
İlamın yanlış kişiye karşı uygulanması gibi nedenler olabilir.
İlamlı Takipte Borçlunun Mal Bildirimi
Borçlu ödeme yapmazsa, 7 gün içinde mal beyanında bulunmak zorundadır.
Beyan vermezse, icra mahkemesince disiplin hapsi uygulanabilir.
2025-2026 Dijital Dönüşümler
UYAP İcra Portalı tamamen yenilenmiştir; artık ilam yüklemeleri e-İmza ile otomatik doğrulanır.
Elektronik haciz sistemi 2025’te 7 yeni kurumla entegre edilmiştir (ör. SGK, PTT, bankalar, tapu müdürlükleri).
Yapay zekâ destekli dosya önceliklendirme sistemi, yoğun icra dairelerinde hız kazandırmıştır.
E-tebligat zorunluluğu, artık Türkiye dışındaki mukim kişileri de kapsamaktadır.
İlama Dayalı İcra Takibinde Sık Yapılan Hatalar
Kesinleşmemiş kararlarla takip başlatılması.
Karar suretinin mühürsüz veya onaysız sunulması.
Takip talebinde alacak kalemlerinin eksik belirtilmesi.
Faiz oranı veya başlangıç tarihinin hatalı yazılması.
Borçlunun adresine hatalı tebligat yapılması.
Bu hatalar, takibin iptaline veya gecikmesine neden olabilir.
Alacaklılar İçin Öneriler
İlamın elektronik nüshasını UYAP’tan temin etmek,
Karar kesinleşmişse kesinleşme şerhini eklemek,
Takip dilekçesinde faiz, masraf, vekalet ücreti kalemlerini açıkça yazmak,
e-Tebligat adresinin güncel olmasını sağlamak,
Haciz işlemlerini dijital ortamda anlık olarak takip etmek önemlidir.
2025 Yargı Reformu Kapsamında Yenilikler
Basit usulde ilamlı takip modülü ile 500 bin TL altı alacaklar hızlandırılmış süreçte tahsil edilebilmektedir.
İcra Daireleri Arası Entegrasyon (İDAE) sistemi, farklı şehirlerdeki icra işlemlerini tek dosyada birleştirmeye başlamıştır.
Otomatik faiz hesaplama modülü, alacaklı-avukat hatalarını ortadan kaldırmıştır.
